DENİZLİ GELENEKTEN GELECEĞE KÜLTÜR MİRASLARIMIZ SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS TANITIM GÜNLERİ ETKİNLİĞİ ANKARA AKM FUARI YAPILDI
04.05.2018
Denizli Gelenekten Geleceğe Kültür Miraslarımız
Somut Olmayan Kültürel Miras Tanıtım Günleri Etkinliği Ankara AKM Fuarı Yapıldı
Somut Olmayan Kültürel Miras
Sözlü anlatımlar, sözlü gelenekler, gösteri sanatları, toplumsal uygulamalar, ritüel ve festivaller, halk bilgisi, evren ve doğa ile ilgili uygulamalar, el sanatları geleneği gibi kültürel ürünleri ve üretim süreçlerini ifade eden bir kavramdır. Toplulukların, grupların ve kimi durumlarda bireylerin, kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar, temsiller, anlatımlar, bilgiler, beceriler ve bunlara ilişkin araçlar, gereçler ve kültürel mekanlar anlamına da gelmektedir. Kuşaktan kuşağa aktarılan bu somut olmayan miras, toplulukların ve grupların çevreleriyle, doğayla ve tarihleriyle etkileşimlerine bağlı olarak, sürekli biçimde yeniden yaratılır ve bu onlara kimlik ve devamlılık duygusu verir; böylece kültürel çeşitliliğe ve insan yaratıcılığına duyulan saygıya katkıda bulunur.
Bu tanımdan yola çıkarak Denizlimiz Somut Olmayan Kültürel Miraslarını ve Denizli İlini 4 gün boyunca etkinliğe gelen katılımcılara; 3 sahne gösterisi ve kendine ayrılan alanda Denizli ili kültürel miraslarını tanıtmıştır.
İlimiz sahne gösterilerinde çok ilgi görerek en aktif İl statüsüne sahip olmuştur. Bu sahne gösterilerinde Denizli ilimizin somut olmayan kültürel faaliyetlerini seyirciye aktarmak üzere katılan sanatçılarımız:
Halime ÖZKE
Denizli Beyağaç’ta doğmuştur. 7 yaşında sipsiyle tanışmış ve daha sonra babasının izin vermesiyle sipsi üzerine yoğunlaşmıştır. 17.06.2010 tarihinde Sipsi Yapımı Çalgı Yapımcılığı dalında teklif edilmiş ve Çalgı Yapımcılığı başlığı altında Kültür ve Turizm Bakanlığınca UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri listesine 13.03.2013 tarihinde 01.0028 envanter numarası ile kayıt edilmiştir. Artık Unesco yaşayan insan hazinesidir. Fuara gelen vatandaşların yaş fark etmeksizin, genciyle yaşlısıyla, en çok ilgilendiği isimlerden biri olmuştur. Yeteneği, konuşması ve doğallığı ile katılımcıları kendine hayran bırakmıştır. Hem sipsi yapım ustası hem de sipsi çalan tek bayan sanatçıdır.
Ozan NİHAT
1950 yılında Acıpayam’ın (sonradan belde olan) Gölcük köyünde doğdu. Asıl adı Nihat Sönmez’dir. İlkokulu köyünde, ortaokul ve liseyi Acıpayam’da tamamladı. Yaklaşık 17 yaşında bağlama çalmaya başladı. Aynı dönemlerde şiirle de ilgilenmesine karşın, geleneği ve doğaçlamaya ilişkin becerisini ise 1977 yılında karşılaştığı Aşık Reyhani’nin (1932-2006) etkisiyle geliştirdi. Ancak tam olarak bir ustası bulunmaktadır. Yaklaşık 18 yaşından itibaren sahneye çıkan Ozan Nihat, başta 1973 yılında yerleştiği Almanya olmak üzere Avrupa’nın öteki ülkelerinde de birçok konsere, şenliğe ve etkinliğe katıldı. Ozan Nihat Türkiye ve Türkiye dışında katıldığı yarışmalarda birincilikler de olmak üzere birçok ödül aldı.
Hurşit TÜRKAY
Denizli’li emekli bankacı 62 yaşındaki Hurşit Türkay Çakır, son 9 yılda sözü ve müziği kendisine ait 22 Anadolu Folk rock şarkısı yaparken, kendi olanakları ile 6 klip çekti. Hurşit Türkay Çakır, 26 yıl yaptığı banka memurluğu görevinden 2008 yılında emekliye ayrıldı. Gençlik yıllarında müziğe ilgi duyan Çakır, iş yaşamı nedeniyle müzik tutkusunu ertelemek zorunda kaldı. Müziğe başlamasını şu şekilde anlatır sanatçımız: "Müziğe 16 yaşımda amatör olarak başladım. Cem Karaca, Barış Manço ve Moğollar grubunun hayranıyım. Müzik için kullanabileceğim bir gitarım yoktu. Ben de 1973 yılında, 'Hey' isimli gençlik dergisine gitar sahibi olmak istediğimi ancak, param olmadığı için alamadığımı anlattığım bir mektup yazdım. Dergi çalışanları, mektubu ünlü sanatçı Barış Manço'ya göstermiş. Barış Manço da 3 ay sonra bana üzerinde imzası olan bir gitar gönderdi. O gitar benim ilk gitarım oldu.
"Denizli ilimiz somut olmayan kültürel miraslar konusunda zengindir. Etkinlik süresince Denizlimizin sözlü anlatarak veya gösteri yapılarak tanıtılan somut olmayan kültürel miraslarımız şunlardır:
-Yarenlik geleneği
Denizli’de Acıpayam, Kelekçi ve Çameli yörelerinde geleneksel tarzda icra edilen “Yarenlik Geleneği”, Evlerde veya kırda dürüst, sır saklamasını bilen ve iyi ahlaklı kişilerin toplanmasıyla yapılan, halk müziği, halk dansları, çeşitli oyunlar gibi unsurların icra edildiği geleneksel tarzdaki eğlence ve sohbet toplantısı örneğidir. Yarenlikte amaç, iş dışında kalan zamanı sohbet ederek ve eğlenerek değerlendirmek, eğlenirken eğitmektir. Yarenlik toplantısında yörede “üç telli” adı verilen cura ve “çam düdüğü” (sipsi) çalınmakta, yöresel türküler söylenmektedir.
-Sudan koyun geçirme
Denizli'nin Çal ilçesi Aşağıseyit köyünde 8 asırdır devam eden geleneksel bir yarışma olan "Sudan koyun geçirme", efsanevi bir aşk hikayesinden esinlenilerek insanın sahip olduğu hayvana olan sevgisi ve onunla bütünleşmesini ortaya koyan bir ritüel. Festival gibi yapılan yarışmada, sürüler çobanlarıyla birlikte el koyunu öncülüğünde Menderes Irmağı'ndan karşı tarafa geçmek durumundadır. Bu yarışmadaki en önemli unsur, çoban ve hayvanları arasında oluşan güven bağıdır. Çobanına bağlı sürüler ırmağı geçmekte tereddüt etmezlerse çoban yarışı kazanır.
-Denizli keşkeği
Babadağ başta olmak üzere il genelinde geleneksel bir yemektir. Çeşitli gün ve kutlamalarda başyemek olarak sunulur. Haşlanmış koyun veya keçi etiyle, haşlanmış ve dövülmüş buğdayın büyük kazanlarda tokmak yardımıyla sakız kıvamına gelinceye kadar dövülmesiyle yapılır. Keşkek tereyağıyla servis edilir. Özellikle Babadağ'da her yıl Eylül ayının ilk haftasında "Geleneksel Keşkek Günü" etkinliği düzenlenir.
-Bardakçılık ve çömlekçilik
Serinhisar ve Sarayköy'de testi, toprak bardak, küp, saksı gibi ürünlerin üretildiği "Bardakçılık ve çömlekçilik" geleneği önemlidir.
Yörede kırmızı toprak bol olduğu için hammadde olarak bu sanat dalının gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Toprak bardaklar suyu soğuk tuttuğu için halen yaygın olarak kullanılıyor.
-Zeybeklik Geleneği
Zeybeklik geleneği; yoksulun, kimsesizin yanında olan, zulme başkaldıran bir kahramanın kendine özgü davranış biçimlerini, gelenek-göreneklerini, giyim tarzlarını, türkülerini ve danslarını içerir.Zeybekler, tarihsel kaynaklarda yaklaşık dört yüzyıl boyunca Batı Anadolu’da etkili olan eşkıya gruplarının son temsilcileri olarak anlatılmakta ise de Kurtuluş Savaşı ile birlikte yeni bir kimlik kazanmış ve kahramana dönüşmüştür.
Zeybeklik olgusu halkın zihninde taşıdığı simgesel içeriğiyle kültürel kimlik ifadesi taşımaktadır. Bu sayede, zeybekliğe özgü kimi uygulama ve alışkanlıklar bölge insanlarınca sürdürülmektedir. Zeybeklik aynı zamanda yerel sivil toplum kuruluşlarınca gerçekleştirilen çeşitli etkinliklerde folklorik ve turistik bir kültür ögesi olarak da yer bulmaktadır.
Denizli, bu zengin kültürel mirası ile birlikte 4 günlük etkinliğe, Denizli Valiliği Proje Koordinasyon Merkezi Genel Sekreteri Murat Urhan Koordinatörlüğünde zengin bir kadroyla katılmıştır. Etkinlik süresince her ziyaretçiyle özel olarak ilgilenilmiş, Denizli ilini anlatan kitapçıklar dağıtılarak ziyaretçilere İlimiz kültürü, turizmi ve doğal kaynakları ile ilgili bilgiler aktarılmıştır. Sürekli ilgi odağı olan Denizli standı birçok yerel ve ulusal haberlere konu olmuştur.
